بوراکس

بوراکس چیست ؟

بوراکس پودری سفید رنگ می باشد که تشکیل شده از کریستال های نرم بی رنگ است که به  به آسانی  در آب حل می شود و قابلیت انحلال بالایی دارد. این ترکیب شیمیایی دارای کاربردهای فراوان وگوناگون بسیاری بوده و ماده اولیه بسیاری از شوینده ها شیمیایی، مواد آرایشی و لعاب ها است. بوراکس همچنین در بیوشیمی برای ساختن محلول های بافری، ماده تاخیرانداز آتش ، ترکیب ضد قارچ برای فایبرگلاس ها ، فلاکس در متالوژی ، حفاظت جاذب نوترون برای منابع رادیواکتیو ، ماده شالوده در پخت و پز و به عنوان ماده اولیه به کار می رود. از بوراکس گاهی اوقات به عنوان جایگزین جیوه در پروسه استخراج طلا استفاده می شود.

انواع بوراکس

بوراکس ها براساس تعداد بلورهای متبلور در ساختار خود به سه گروه

۱) بوراکس بدون آب Na₂B₄O₇

 ۲) بوراکس پنتا هیدرات

۳) بوراکس تترا هیدرات تقسیم می­گردند.

اما  واژه بوراکس اغلب به دکا هیدرات اطلاق می­شود. بوراکس به آسانی به بوریک اسید و سایر ترکیبات بور تبدیل میشود.

بوراکس پنتا

سدیم تترا بورات پنتا هیدرات بلورهای سفید رنگ و بدون بویی است که اسیدیته قلیایی دارد در آب و برخی حلال های آلی قابل حل است، فرمول مولکولی آن Na₂B₄O₇.5H₂O می­باشد.

بوراکس دکا

بوراکس دکاهیدرات (یا سدیم تترا بورات) با فرمول شیمیایی Na₂B₄O₇.10H₂O  فرمی از سدیم بورات طبیعی است که متشکل از بوریک اکسید (B₂O₃)، سدیم اکسید و آب ، نمک قلیایی ،سفید و بلوری با بافر و خاصیت گدازنده است. وزن مولکولی بوراکس دکا ۴/۳۸۱g/mol می­باشد. این ترکیب به صورت پودر یا دانه های گرانوله منبع مهمی از  B₂O₃ به خصوص در فرآیندهایی است که حضور همزمان سدیم مورد نیاز است.

بوراکس برای نخستین بار در بسترهای خشک دریاچه ای در تبت کشف شد و از راه جاده ابریشم وارد کشور عربستان شد.
نام این کانی در زبان‌های اروپایی بوراکس است که شکل فارسی آن واژه بورَک است.

بوره که نمک ایرانی نیز نامیده می‌شد در ایران و خاورمیانه قدیم بیشتر توسط زرگران بکار می‌رفت. بوره را نمک تلخ مزه‌ای توصیف می‌کردند که از آب دریاچه‌های آسیا و چین و تبت و هندوستان گرفته می‌شد. بوره ارمنی، بوره سفید و بوره سلمانی از انواع آن بود.